Παρέμβαση της Επιτροπής Αγώνα Μεγάλης Παναγίας στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής (11/03/2021), με θέμα την κύρωση της νέας συμφωνίας μεταξύ Δημοσίου και Ελληνικός Χρυσός

Καλημέρα και από μας,

Εκπροσωπώ τη μερίδα των κατοίκων ενός χωριού που βρίσκεται στα 3 χλμ κάτω από το όρυγμα των Σκουριών, και που την τελευταία 15ετία έχει ήδη πάρει μια πικρή γεύση του τι σημαίνει να έχεις μία πολυεθνική εξορύξεων πάνω από το κεφάλι σου στην κυριολεξία. Για άλλη μια φορά η φωνή μας δεν θα ακουστεί πραγματικά, γιατί βρισκόμαστε μπροστά σε μια ήδη  ειλημμένη απόφαση. Μιλάμε για μια συμφωνία που έχει υπογραφεί από τις 5/2, και αυτή την στιγμή ακολουθεί μια τυπική κοινοβουλευτική διαδικασία. Έχουμε επίγνωση δηλαδή ότι απλά καταθέτουμε μια άποψη, την οποία όμως θέλουμε να καταγράψουμε στα πρακτικά του ελληνικού κοινοβουλίου.

Αρχικά αναρωτιόμαστε σχετικά με την αναγκαιότητα επικαιροποίησης της σύμβασης, που χαρακτηρίστηκε παρωχημένη και από τα δύο εμπλεκόμενα μέρη. Η σύμβαση υπογράφηκε τον Δεκέμβρη του 2003. (Η παραπάνω σύμβαση κυρώθηκε από το ελληνικό κοινοβούλιο με τον νόμο 3220 του 2004. Το επενδυτικό σχέδιο ανάπτυξης των μεταλλείων κατατέθηκε το Φλεβάρη του 2006 ενώ η απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) υπογράφηκε τον Ιούλη του 2011 εν μέσω της πιο σκληρής και απάνθρωπης κοινωνικής και οικονομικής κρίσης που γνώρισε η χώρα*). Οι τελευταίες αδειοδοτήσεις, με το επιχείρημα των «αδειών ρουτίνας» εκπονήθηκαν τον Σεπτέμβρη του 2019 κατά την έναρξη της σημερινής διακυβέρνησης.

Εύλογο ερώτημα, πως είναι δυνατόν να θεωρείται κάτι «παρωχημένο», όταν ακριβώς οι τελευταίες αδειοδοτήσεις παραχωρήθηκαν στην εν λόγω εταιρεία το 2019; Καθ’όλη την παραπάνω διαδικασία, κανείς μέσα στο αρμόδιο υπουργείο δεν προβληματίστηκε αναφορικά με το εφικτό ή όχι της εν λόγω επένδυσης, και δη της δυνατότητας πραγματοποίησης της πολλά υποσχόμενης καθετοποιημένης παραγωγής (δηλαδή της μεταλλουργίας) και της πραγματικής ή όχι δυνατότητας ανάκτησης οικονομικών υπεραξιών για το ελληνικό δημόσιο;

Παραθέτουμε κάποιες από τις πραγματικές, βιωματικές μας εμπειρίες σε αντιδιαστολή με τις μεγαλοστομίες και στην καλύτερη περίπτωση τους ευσεβείς πόθους των διαφόρων πολιτικών παραγόντων που έχουν παρέλθει ή υφίστανται και που δεν έλαβαν ποτέ υπόψιν και δεν διαβουλεύτηκαν με αυτούς που θα υποστούν τις όποιες περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις (θετικές ή αρνητικές).

Ενδεικτικά:

Άρθρο 12.7: Το δημόσιο συμφωνεί ότι η εταιρεία διατηρεί κυριοτητα και τίτλο στα μεταλλεύματα μετά την εξόρυξή τους από τη Γη στην μεταλλευτική περιοχή και στα μεταλλεία Κασσάνδρας. Δεν μπορούμε να καταλάβουμε δηλαδή γιατί η κυβέρνηση υποστηρίζει ή αφήνει να εννοηθεί (όπως και η Εταιρεία) ότι η Ελλάδα θα γίνει η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα χρυσού στην Ευρώπη, όταν με βάση το παραπάνω άρθρο δεν θα μείνει στην χώρα ούτε δράμι του εν λόγω μετάλλου.

Άρθρο 23. Αρχαιότητες: Εκ πρώτης και σχετικά με τον αρχαιολογικό χώρο των Σκουριών που αποκαλύφθηκε το 2012. Η αρχική διάνυξη του ανοιχτού ορύγματος των Σκουριών, που πραγματοποιήθηκε τον χειμώνα του 2014, συντελέστηκε (καταστρέφοντας το μεγαλύτερο μέρος του αρχαιολογικού χώρου) χωρίς την έγκριση των αρμόδιων αρχών (ΚΑΣ) αφού η απόφαση μετακίνησης του παραπάνω αρχαιολογικού χώρου εκδόθηκε 5 χρόνια αργότερα.  Ποιες ακριβώς δραστηριότητες της εταιρείας θα διακοπούν και τι ακριβώς σημαίνει μνημόνιο συναντίληψης για το δεύτερο και αδήλωτο αρχαιολογικό χώρο στο υπουργείο πολιτισμού και στο αρμόδιο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο; Πρόκειται για το χώρο που βρέθηκε και αποκαλύφθηκε το 2014 και βρίσκεται στο πεδίο των εγκαταστάσεων του εργοστασίου εμπλουτισμού των Σκουριών.

Άρθρο 12.3: Δεν καταλαβαίνουμε πως δύναται να υπάρξει παράλληλη ανάπτυξη άλλων δραστηριοτήτων στην περιοχή, όταν δίνεται απόλυτη προτεραιότητα στην άσκηση των δικαιωμάτων της εταιρείας και αποκλείεται οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα που κατά περίσταση θα μπορούσε να λειτουργήσει ανταγωνιστικά στην παραπάνω μονοκαλλιέργεια (12.3.γ).

Η προηγούμενη σύμβαση (νόμος 3220/2004) που θεωρήθηκε σχεδόν από όλο τον πολιτικό κόσμο ένα κραυγαλέο σκάνδαλο (το σκάνδαλο Πάχτα) προσδιόριζε «επακριβώς» τις ποσότητες νερού που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει στο έργο της η εταιρεία. Στην επικαιροποιημένη νέα συμφωνία και παρά τις διαβεβαιώσεις περιβαλλοντικής ευαισθησίας των κυβερνητικών στελεχών, όπως και του κ. Πρωθυπουργού, παραχωρείται το δικαίωμα στην εταιρεία να αντλεί, να διαχειρίζεται και να χρησιμοποιεί ΟΣΟ νερό χρειάζεται για το Εργο της (12.3 ε). Τι σημαίνει σε ένα επιστημονικό σύγγραμμα, που υποτίθεται ότι είναι η εν λόγω σύμβαση, η ποσοτικοποίηση μέσω του επιρρήματος όσο;

Άρθρο 25 Απασχόληση κτλ.: Η προηγούμενη ποσόστωση κοροϊδία, 90/10 υπέρ της εντοπιότητας των απασχολούμενων, αποτέλεσε τον σημαντικότερο κοινωνικό και οικονομικό παράγοντα που πυροδότησε εν μέσω βαθιάς οικονομικής κρίσης, το διχαστικό κλίμα που χαρακτήρισε τα τελευταία χρόνια αλλά και χαρακτηρίζει ακόμη την περιοχή. Στην περίπτωση της Μ. Παναγίας η καλλιέργεια της ψευδαίσθησης, ότι εν μέσω γενικής οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, κάποιοι θα βρεθούν σε προνομιακή θέση, με σταθερή εργασία και σχετικά καλές αμοιβές, ανέσειρε ιστορικές εμφυλιακές μνήμες που είχαν μπει σε κάποιο χρονοντούλαπο. Σήμερα, σε ένα τέτοιο κλίμα, εξ’ ορισμού παράλογο, το μόνο πράγμα στο οποίο μπορούμε να ευελπιστούμε είναι το ότι μπορεί να ξαναβρεθούμε με τα αδέρφια μας τους μεταλλωρύχους.

Εν κατακλείδει, στον διαχρονικό εκβιασμό της ενιαίας και αδιαίρετης επένδυσης από τη μία, και στον εκβιασμό της μηδενικής λύσης από την άλλη,  εμείς αντιπροτάσουμε τον αποχαρακτηρισμό και την αποκατάσταση της περιοχής από τον κύριο υπεύθυνο, που δεν είναι άλλος από το ελληνικό κράτος.

Και αυτό γιατί σε έναν τόπο πανέμορφο και εύφορο αλλά παραμελημένο, εγκαταλειμμένο και εγκλωβισμένο εξαιτίας της μεταλλευτικής δραστηριότητας και της ανικανότητας του ελληνικού κράτους στην επίλυση των όποιων σοβαρών κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων, θέση και αντιπρότασή μας είναι η οικονομική και παραγωγική ανασυγκρότηση με βάση τον πρωτογενή τομέα, με ήπιες αγροτικές και τουριστικές δραστηριότητες και οριζόντιες οικονομικές προσεγγίσεις, με κοινωνικό έλεγχο, για την εναρμόνιση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον. Υπενθυμίζουμε στον κ. Υπουργό περιβάλλοντος και ενέργειας, που μάλλον δεν γνωρίζει την χωροταξία της περιοχής, ότι στη Μ. Παναγία, και όχι στην πέρα ή στην κείθε, στο δάσος των Σκουριών, δεν υπάρχουν μπαΐρια αλλά ένα αρχέγονο δάσος όπου από τα άτομά του (τα δέντρα του, κατά την δασική ορολογία) θα μπορούσαν να διασφαλιστούν με σωστή και λελογισμένη διαχείρηση πολλά περισσότερα μεροκάματα απ’ ότι από την καλόπιστη συνεργασία με μία χαμηλού κόστους παραγωγής χρυσού εταιρεία που προγραμματίζει την παγκοσμίως φθηνότερη μεταλλευτική επένδυση. (RANKED: Top ten lowest cost gold development projects, https://www.mining.com/ranked-top-10-lowest-cost-gold-projects-on-the-globe/)

Ερωτήματα από παριστάμενους βουλευτές

Στη συνέχεια της διαδικασίας της διαρκούς επιτροπής, μας τέθηκαν 2 ερωτήματα από παριστάμενους βουλευτές, εύλογα και σε ανθρώπινη διάσταση θα λέγαμε, δεδομένης της θλιβερής παράστασης που εκτυλίχθηκε μπροστά στα μάτια μας. Μας τάραξε ιδιαίτερα, ένας δήμαρχος αυτοεγκλωβισμένος, βαμμένος παραταξιακά/κομματικά, αλλά ριγμένος από την κυβέρνησή του, να γλύφει το ένα «μέρος» και να εκλιπαρεί υποσχέσεις από το άλλο «μέρος» της συμφωνίας, χωρίς να αντιλαμβάνεται το τετελεσμένο και την κοροϊδία της κατάστασης.

Ερωτηθήκαμε ή τουλάχιστον έτσι καταλάβαμε εκείνη τη στιγμή, λόγω και της τεχνο-διαμεσολάβησης, σχετικά με το αν αληθεύει ότι στη Χαλκιδική και με βάση πάντα τα κυβερνητικά επιδημιολογικά δεδομένα, πως υπάρχουν πολλά κρούσματα κορωνοϊού και αν, προφανώς λόγω του διαλαλημένου από την ίδια την Eldorado «συγχρωτισμού» στα εργοτάξιά της, υπάρχει κάποιος συσχετισμός. Μπορεί βέβαια και να τέθηκε η παραπάνω ερώτηση, γιατί μόλις προηγουμένως ο δήμαρχός μας, είχε καταθέσει επίσημα πως η Eldorado είναι ό,τι καλύτερο μπορούσε να μας τύχει, αφού σ’ αυτήν σήμερα δουλεύουν 1650 οικογένειες(;)(!).

Ερωτηθήκαμε ακόμη για το αν μας καθησυχάζει το γεγονός, ότι η Εταιρεία υποστηρίζει πως θα «επαναπληρώσει» το όρυγμα με τα «στείρα» της εξόρυξης, οπότε κατά συνέπεια το «περιβαλλοντικό αποτύπωμα» θα είναι κατά πολύ μικρότερο.

Η Επιτροπή Αγώνα Μεγάλης Παναγίας απάντησε:

Ναι, υπήρξαν κρούσματα στην περιοχή και τα περισσότερα από αυτά αφορούσαν, αρχικά σε εργαζόμενους της Eldorado. Δεν μπορούμε να πούμε κάτι παραπάνω για την κατανομή των κρουσμάτων. Μπορούμε να πούμε όμως, ότι στο δεύτερο μεγαλύτερο χωριό του δήμου Αριστοτέλη δεν υπάρχει γιατρός από το Μάρτιο του 2020. Ωστόσο, μας προβληματίζει το γιατί η Χαλκιδική παραμένει σε βαθύ κόκκινο από το περασμένο καλοκαίρι. Αυτό για το οποίο αναρωτιόμαστε δηλαδή, είναι πως το ιικό φορτίο παραμένει τόσο υψηλό παρά τα συνεχόμενα και σκληρά lock down;

Λυπούμαστε για μια πικάντικη λεπτομέρεια που δεν θυμηθήκαμε να αναφέρουμε. Τους φιλομεταλλευτικούς κορώνα-γάμους παρουσία του κ. Δημάρχου, φυσικά χωρίς μάσκα, και φυσικά παρουσία κρουσμάτων κάποιας θείας ή κάποιου κουμπάρου… ίσως και να γελούσε λίγο το χείλι μας…

Σχετικά με την «επαναπλήρωση» του ανοιχτού ορύγματος:

Εμείς, δεν πιστεύουμε ότι θα επαληθευτεί αυτό το σενάριο! Θέλουμε να υπενθυμίσουμε ότι η Eldorado Gold είναι μια εταιρεία χαμηλού κόστους παραγωγής χρυσού και το πρόγραμμα Σκουριές (ανοιχτή εξόρυξη) ανήκει στο Top ten lowest cost gold development projects όπου κατέχει παγκοσμίως την πρώτη θέση με μόλις 215 δολάρια ανά ουγκιά χρυσού (όπως γνωρίζουμε και δηλώνει και η ίδια η εταιρεία, δεν έχει κεφάλαια και ψάχνει συνεταίρο). Αυτό για μας σημαίνει υψηλό περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος και σίγουρα όχι ανάπτυξη και ευημερία. Η υπόγεια εξόρυξη ανεβάζει το κόστος παραγωγής μιας ουγκιάς χρυσού σε πάνω από 1000 δολάρια.

Κλείνοντας, θα πούμε ότι και αυτή ακόμη η υπόσχεση «επαναπλήρωσης» είναι προβληματική, καθώς η λιθογόμωση σίγουρα δεν είναι και καμιά καινοτόμος φιλοπεριβαλλοντική μέθοδος, ενώ η κατάχωση σε έναν ανοιχτό κρατήρα, εξορυκτικών αποβλήτων και «στείρων» εξόρυξης, με ή χωρίς γεωμεμβράνες, είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσουν όξινες απορροές που μαθηματικά θα καταλήξουν στον μεγαλύτερο υδροφόρο ορίζοντα της Χαλκιδικής.

Αν υπήρχε χρόνος, να είστε σίγουροι θα μπορούσαμε να μιλάμε για μέρες. Να κλείσουμε με μία παρένθεση σχετικά με το υποτιθέμενο μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Το ρέμα Λοτσάνικο που θα αποδοθεί προς δημόσια χρήση, είναι ήδη αποψιλωμένο και εκχερσωμένο, δηλαδή κατεστραμμένο σαν φυσικό περιβάλλον. Όσο για το ρέμα Καρατζά, όπου θα γίνει η απόθεση των τοξικών αποβλήτων, είναι επίσης κατεστραμμένο και καλούμε τον κ. Δήμαρχο να το επισκεφτεί για να αποκτήσει επιτέλους ιδία άποψη, ώστε να δοθεί ένα τέλος στο παραμύθι των ευσεβών πόθων.

Για αυτά που βλέπουν τα μάτια μας δεν μπορεί να μας πείσει κανένας πολιτικός ή οικονομικός παράγοντας ότι δεν είναι έτσι!

Ευχαριστούμε.

 

*Η παρένθεση δεν αναγνώστηκε λόγω πίεσης χρόνου.