Πρόγραμμα:
Παρασκευή 6 Οκτωβρίου 2023 (17.00-21.00)
17.00-17.30
Προσέλευση
1η συνεδρία – Ανθρώπινα δικαιώματα και περιβάλλον. Από τη θεωρία στην πράξη.
17.30-18.00
17.30-18.00
Παρουσίαση των κεντρικών σημείων του ερευνητικού έργου και σύνδεση με την υπεράσπιση του περιβάλλοντος.
Αστέριος Τσιουμάνης (επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος, ΤIESS)
2η συνεδρία – Σκουριές (Γιώργος Καλύβας)
Συντονισμός: Έλσα Τσιουμάνη (δρ. νομικής)
18.00-18.30
Προβολή του ντοκιμαντέρ «Χρυσό Δάσος» για τον Γιώργο Καλύβα (22’)
Σκηνοθεσία: Στρατής Βογιατζής (Caravan Project)
18.30-19.00
Γιώργος Βελεγράκης (δρ. γεωγραφίας και πολιτικής οικολογίας)
Το περιβάλλον ως διακύβευμα. Κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις και επιπτώσεις της εξόρυξης στη ΒΑ Χαλκιδική.
19.00-19.30
Αλεξάνδρα Καρίνα, Νέστωρ Νέστορος (Επιτροπή Αγώνα Μ. Παναγιάς)
Αγώνας για τη Γη και την Ελευθερία. Ποιοι Είμαστε;
19.30-20.00
Σταυρούλα Πουλημένη (δημοσιογράφος, Alterthess)
SLAPP, περιβαλλοντικά κινήματα και η περίπτωση του Alterthess.
20.00-21.00
Συζήτηση
Σάββατο 14 Οκτωβρίου 2023 (09.30-14.00)
09.30-10.00
Προσέλευση
3η συνεδρία – Βόλος (Βασίλειος Μάγγος)
Συντονισμός: Αστέριος Τσιουμάνης (TIESS)
10.00-10.20
Μάρκος Βαξεβανόπουλος (δρ. γεωλογίας, μέσω διαδικτύου)
Καύση σκουπιδιών στον Βόλο από την ΑΓΕΤ-Lafarge
10.20-10.40
Συντονισμός Συλλογικοτήτων Βόλου Ενάντια στη Καύση Σκουπιδιών (μέσω διαδικτύου)
Το κίνημα κατά της καύσης σκουπιδιών στον Βόλο
10.40-11.00
Γιάννης Μάγγος
Καταστολή και αστυνομική βία. Η υπόθεση του Βασίλη Μάγγου
11.00-11.30
Συζήτηση
11.30-12.00
Διάλειμμα
4η συνεδρία – Άγραφα | Δυτική Μακεδονία
Συντονισμός: Μαρία Αλεμπάκη (δρ. αγροτικής οικονομίας)
12.00-12.30
Σοφία Ζυγογιάννη (μέλος της Πρωτοβουλίας Αθήνας για την προστασία των Αγράφων και της Επιτροπής Αγώνα Αγραφιωτών)
Ο αγώνας για την υπεράσπιση των Αγράφων (2018-2023)
12.30-13.00
Νίκος Γιαννάκης (δρ. βιολόγος, περιβαλλοντολόγος)
Ενεργειακή μετάβαση και τοπικά κινήματα στη Δυτική Μακεδονία
13.00-13.30
Συζήτηση
5η συνεδρία – Το δικαίωμα στο περιβάλλον
13.30 – 14.00
Στρογγυλή τράπεζα
Παρουσίαση των συνολικών αποτελεσμάτων, συμπερασμάτων και συζήτηση
Λήξη διημέρου
–
Σχετικά με τη διήμερη συνάντηση
Αστέριος Τσιουμάνης (επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος, ΤIESS)
2η συνεδρία – Σκουριές (Γιώργος Καλύβας)
Συντονισμός: Έλσα Τσιουμάνη (δρ. νομικής)
18.00-18.30
Προβολή του ντοκιμαντέρ «Χρυσό Δάσος» για τον Γιώργο Καλύβα (22’)
Σκηνοθεσία: Στρατής Βογιατζής (Caravan Project)
18.30-19.00
Γιώργος Βελεγράκης (δρ. γεωγραφίας και πολιτικής οικολογίας)
Το περιβάλλον ως διακύβευμα. Κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις και επιπτώσεις της εξόρυξης στη ΒΑ Χαλκιδική.
19.00-19.30
Αλεξάνδρα Καρίνα, Νέστωρ Νέστορος (Επιτροπή Αγώνα Μ. Παναγιάς)
Αγώνας για τη Γη και την Ελευθερία. Ποιοι Είμαστε;
19.30-20.00
Σταυρούλα Πουλημένη (δημοσιογράφος, Alterthess)
SLAPP, περιβαλλοντικά κινήματα και η περίπτωση του Alterthess.
20.00-21.00
Συζήτηση
Σάββατο 14 Οκτωβρίου 2023 (09.30-14.00)
09.30-10.00
Προσέλευση
3η συνεδρία – Βόλος (Βασίλειος Μάγγος)
Συντονισμός: Αστέριος Τσιουμάνης (TIESS)
10.00-10.20
Μάρκος Βαξεβανόπουλος (δρ. γεωλογίας, μέσω διαδικτύου)
Καύση σκουπιδιών στον Βόλο από την ΑΓΕΤ-Lafarge
10.20-10.40
Συντονισμός Συλλογικοτήτων Βόλου Ενάντια στη Καύση Σκουπιδιών (μέσω διαδικτύου)
Το κίνημα κατά της καύσης σκουπιδιών στον Βόλο
10.40-11.00
Γιάννης Μάγγος
Καταστολή και αστυνομική βία. Η υπόθεση του Βασίλη Μάγγου
11.00-11.30
Συζήτηση
11.30-12.00
Διάλειμμα
4η συνεδρία – Άγραφα | Δυτική Μακεδονία
Συντονισμός: Μαρία Αλεμπάκη (δρ. αγροτικής οικονομίας)
12.00-12.30
Σοφία Ζυγογιάννη (μέλος της Πρωτοβουλίας Αθήνας για την προστασία των Αγράφων και της Επιτροπής Αγώνα Αγραφιωτών)
Ο αγώνας για την υπεράσπιση των Αγράφων (2018-2023)
12.30-13.00
Νίκος Γιαννάκης (δρ. βιολόγος, περιβαλλοντολόγος)
Ενεργειακή μετάβαση και τοπικά κινήματα στη Δυτική Μακεδονία
13.00-13.30
Συζήτηση
5η συνεδρία – Το δικαίωμα στο περιβάλλον
13.30 – 14.00
Στρογγυλή τράπεζα
Παρουσίαση των συνολικών αποτελεσμάτων, συμπερασμάτων και συζήτηση
Λήξη διημέρου
–
Σχετικά με τη διήμερη συνάντηση
Το διήμερο θα γίνει στον χώρο του ινστιτούτου, στην οδό Στρατωνίου 5 στην Άνω Πόλη, στη Θεσσαλονίκη. Θα υπάρχει δυνατότητα και διαδικτυακής παρακολούθησης.
Η διαδικτυακή συμμετοχή δεν απαιτεί προηγούμενη εγγραφή. Ένα ενημερωτικό άρθρο που θα περιλαμβάνει τα κύρια σημεία του διημέρου, θα δημοσιευθεί στα ελληνικά και τα αγγλικά, μαζί με μια σειρά βίντεο με τις ομιλίες καθώς και έναν συλλογικό τόμο με τις ανακοινώσεις.
–
Ερευνητικό πρόγραμμα
Το Διεπιστημονικό Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Ερευνών (ΔΙΠΚΕ), σε συνεργασία με μια ομάδα ακαδημαϊκών ερευνητών, διεξάγει ένα ερευνητικό πρόγραμμα, υπό την αιγίδα του προγράμματος Jean Monnet/Erasmus+, με αντικείμενο τη μελέτη και ανάλυση των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων υπό τον τίτλο: «Ανθρώπινα δικαιώματα και περιβάλλον στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Προς έναν περιεκτικό διάλογο». Στο πλαίσιο του τριετούς αυτού ερευνητικού προγράμματος θα αναλυθούν διάφορες παράμετροι σχετικές με την έννοια των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων. Σκοπός είναι η συμβολή και συμμετοχή στον σχετικό διεθνή δημόσιο διάλογο που αναμένεται να ενταθεί έπειτα από την αναγνώριση του «δικαιώματος σε ένα καθαρό, υγιές, και βιώσιμο περιβάλλον σαν ένα ανθρώπινο δικαίωμα που είναι σημαντικό για την απόλαυση των ανθρώπινων δικαιωμάτων» στις 8 Οκτωβρίου 2021 (UN Human Rights Council Resolution 48/13).
Το πρόγραμμα χωρίζεται σε πέντε θεματικές ενότητες, οι οποίες θα προσεγγισθούν σε ξεχωριστά σεμινάρια και συναντήσεις, ακολουθούμενα από ενημερωτικά και ερευνητικά άρθρα, βίντεο και εκδόσεις. Το πρώτο σεμινάριο έγινε με θέμα «Το θεμελιώδες δικαίωμα σε ένα υγιές και καθαρό περιβάλλον», το δεύτερο με θέμα «Τα ανθρώπινα δικαιώματα και η προστασία και αειφορική χρήση της βιολογικής ποικιλότητας», το τρίτο σεμινάριο με θέμα «Διαγενεακά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων του παιδιού και περιβάλλον» και το τέταρτο σεμινάριο με θέμα: «Ανθρώπινα δικαιώματα και κλιματική αλλαγή». Η πέμπτη και τελευταία συνάντηση εστιάζει στις προκλήσεις στην πράξη και συγκεκριμένα στους υπερασπιστές του περιβάλλοντος προσπαθώντας να αναδείξει πρακτικά ζητήματα στον ελλαδικό χώρο (Σκουριές, Βόλος, Άγραφα/ Δυτική Μακεδονία).
–
Προκλήσεις στην πράξη | Υπερασπιστές του περιβάλλοντος
Αυτό η θεματική θα αναλύσει συγκεκριμένες προκλήσεις σχετικές με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την προστασία του περιβάλλοντος. Αυτές περιλαμβάνουν περιπτώσεις όπως οι περιβαλλοντικοί πρόσφυγες και οι υπερασπιστές περιβαλλοντικών δικαιωμάτων, καθώς και συγκεκριμένες αμφιλεγόμενες αποφάσεις που σχετίζονται με την τοπική ανάπτυξη. Δεδομένου του διαρκώς αυξανόμενου όγκου βιβλιογραφίας πάνω στους περιβαλλοντικούς πρόσφυγες, επιλέξαμε τελικά να εστιάσουμε τη θεματική αυτή αποκλειστικά στους ανθρώπους που υπερασπίζονται το περιβάλλον στην Ελλάδα.
Ο «υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει ανθρώπους που, ατομικά ή με άλλους, ενεργούν για την προώθηση ή την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Υπερασπιστής περιβαλλοντικών δικαιωμάτων» ή «υπερασπιστής του περιβάλλοντος» είναι το άτομο που υπερασπίζεται τα περιβαλλοντικά δικαιώματα, όταν απειλείται η άσκηση αυτών των δικαιωμάτων. Η ολοένα και πλουσιότερη βιβλιογραφία δείχνει ότι οι παραβιάσεις των περιβαλλοντικών δικαιωμάτων, αν και διαφέρουν σημαντικά ανά περιοχή, έχουν αυξηθεί παγκοσμίως λόγω του μεγαλύτερου ανταγωνισμού για πεπερασμένους φυσικούς πόρους, της ανεπάρκειας ή της περιορισμένης εφαρμογής των περιβαλλοντικών νόμων και της διαφθοράς. Πρόσφατες εργασίες εξετάζουν, μεταξύ άλλων, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι υπερασπιστές του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα οι γυναίκες, τις παραβιάσεις από μη κρατικούς φορείς και τον αντίκτυπο της σχετικής νομοθεσίας. Μια έκθεση του 2016 σχετικά με τις παγκόσμιες δολοφονίες υπερασπιστών γης και περιβάλλοντος εκτιμά ότι «σχεδόν τέσσερις άνθρωποι δολοφονούνται κάθε εβδομάδα προστατεύοντας τη γη τους και τον φυσικό κόσμο από βιομηχανίες όπως η εξόρυξη, η υλοτομία και η βιομηχανία αγροτικών προϊόντων».
Σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, η εφαρμογή του ανθρώπινου δικαιώματος σε ένα υγιές περιβάλλον θα αναλυθεί έναντι των αποφάσεων διαχείρισης που σχετίζονται με την περίπτωση εξορυκτικών δραστηριοτήτων στις Σκουριές Χαλκιδικής, την καύση των σκουπιδιών στον Βόλο, αλλά και των μεγάλων αιολικών πάρκων σε (Άγραφα και Δυτική Μακεδονία). Μετά από χρόνια έντασης η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα, συμπεριλαμβανομένων δικαστικών διώξεων, μεγάλης καταστολής (που οδήγησε στον θάνατο ενός νέου ανθρώπου) και κοινωνικού στιγματισμού, η φιλοδοξία της θεματικής είναι να αναδείξει και όλα τα απαραίτητα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης και της συμμετοχής των τοπικών κοινοτήτων στις αποφάσεις που τους αφορούν, ώστε να συμπεριληφθούν στο ευρύτερο πλαίσιο της τρέχουσας συζήτησης πάνω στα δικαιώματα του ανθρώπου.
–
Επισκεφθείτε: https://environmentalrights.eu/
Επικοινωνία: environmentalrights2021@gmail.com
