στη 2η Πανελλαδική Συνάντηση για την Ενέργεια που πραγματοποιήθηκε (διαδικτυακά) στις 17 και 18 Οκτωβρίου 2020.
2η ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Για διάφορους λόγους ζούμε σε μια πολύ άστατη περίοδο και πολλοί από τους εφιάλτες μας ξανάρχονται στο προσκήνιο.
Η επιτροπή αγώνα Μεγάλης Παναγίας ήρθε σε επαφή με τους κινηματικούς προβληματισμούς που έμπαιναν για ζητήματα ενέργειας από πολύ νωρίς. Είχαμε έτσι την ευκαιρία να ξεκαθαρίσουμε στο κεφάλι μας ότι το ζήτημα που αντιμετωπίζαμε και συνεχίζουμε να το υφιστάμεθα, αυτό των επικείμενων εξορύξεων χαλκού - χρυσού στη Χαλκιδική, είναι ένα πρόβλημα πολύ μεγαλύτερο από τις όποιες τοπικές περιβαλλοντικές του επιπτώσεις. Το ερώτημα των Πολιτών κατά του Λιθάνθρακα το 2007 «Ενέργεια για ποιον και γιατί;» μας ωθούσε να σκεφτούμε και εμείς «Μέταλλα για ποιον και γιατί;» και καταλήγαμε στον αφορισμό «Χρυσωρυχεία ποτέ και πουθενά»! Αντιλαμβανόμασταν, όχι μόνο διαισθητικά, ότι οι εξορύξεις που πρόκειται να γίνουν στη γειτονιά μας αφορούν, όπως και η ενέργεια, σε κάτι πολύ μεγαλύτερο που λέγεται «εξορυκτισμός». Μιλάμε δηλαδή για τη Δυτική, την καπιταλιστική αντίληψη για την ανάκτηση των εκάστοτε απαραίτητων πόρων. Είτε πρόκειται για μέταλλα είτε για ορυκτά καύσιμα, το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι το κέρδος και οι αλυσίδες παραγωγής οικονομικής αξίας που καθίστανται εφικτές μόνο με την κυριαρχική επιβολή των συμφερόντων του οποιουδήποτε κρατικού ή οικονομικού κολοσσού.
Πριν όμως μιλήσαμε για εφιάλτες στο προσκήνιο. Όπως προβλέπεται με τον σταδιακό και στην ουσία πλήρη αποκλεισμό της χρήσης λιθανθράκων (π.χ. λιγνίτη) και υδρογονανθράκων, το βάρος της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας πέφτει συνολικά στις ανανεώσιμες πηγές (ήλιος, άνεμος, γεωθερμία). Με τη ζήτηση και κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας διαρκώς αυξανόμενες θα χρειαστούν, και ήδη το βιώνουμε, τεράστιες κατασκευαστικές παρεμβάσεις εγκατάστασης ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών μονάδων. Η υστερία της ηλεκτροκίνησης αυτοκινήτων απαιτεί ήδη την κατασκευαστική αύξηση μπαταριών λιθίου με ορίζοντα τα επόμενα 20-30 χρόνια. Οι τεχνολογίες που απαιτούνται για την παραγωγική αξιοποίηση των ήπιων πηγών ενεργείας είναι στη πλειοψηφία τους νέες και καινοτόμες και υποστηρίζονται απαραίτητα και απόλυτα από συγκεκριμένες ορυκτές πρώτες ύλες (ΟΠΥ). Έρχονται λοιπόν στο προσκήνιο ορυκτά και μέταλλα που χαρακτηρίζονται κρίσιμα όπως το λίθιο, το κοβάλτιο, ο γραφίτης, το βανάδιο, οι σπάνιες γαίες αλλά και τα πιο γνωστά όπως το νικέλιο, ο χαλκός, το μαγγάνιο, ο μόλυβδος, το ασήμι και άλλα. Για τους μαγνήτες των ανεμογεννητριών παραδείγματος χάρη χρειάζονται μεγάλες ποσότητες των σπάνιων γαιών νεοδυμίου και δυσπροσίου. Ένα κανονικό αυτοκίνητο χρειάζεται 20 kg χαλκού, 4 kg νικελίου, 10 kgψευδαργύρου, 0 kg κοβαλτίου και 10 kg μολύβδου. Ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο χρειάζεται 70 kg χαλκού, 46 kg νικελίου, 17 kgψευδαργύρου, 14 kg κοβαλτίου και 12 kg μολύβδου. Που σημαίνει ότι η «απανθράκωση» κι η «ηλεκτροκίνηση» της κοινωνικής και οικονομικής ζωής έχει ανάγκη πολλαπλάσιας αύξησης της εξόρυξης και παραγωγής των απαραίτητων ΟΠΥ. Που με τη σειρά του σημαίνει αύξηση λειτουργίας περισσότερων μεταλλείων και μάλιστα σε ευρωπαϊκό έδαφος, αφού η μεταποιητική ευρωπαϊκή βιομηχανία αυτή τη στιγμή ακροβατεί καθώς είναι άκρως εξαρτώμενη από τις εισαγωγές των περισσότερων ΟΠΥ. Δεδομένης της Βιομηχανικής Στρατηγικής της Ε.Ε. καθίσταται αναγκαίος ο εντοπισμός των περιοχών με πιθανά εκμεταλλεύσιμα αποθέματα από εγχώρια (ευρωπαϊκά) πρωτογενή κοιτάσματα αλλά και η εφαρμογή πρακτικών κυκλικής οικονομίας και ολοκληρωμένης διαχείρισης αποβλήτων ώστε τα μη ανακυκλωμένα υλικά να είναι τα ελάχιστα. Έχουμε μπροστά μας επίσης την ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία που έχει ως πρωταρχικό στόχο να καταστήσει την Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη μέσω της ενεργειακής μετάβασης, της κυκλικής οικονομίας και της αποτελεσματικής αξιοποίησης των ΟΠΥ. Το 60% των κρίσιμων ΟΠΥ σχετίζονται και συνδέονται με επιχειρηματικές δραστηριότητες υψηλής τεχνολογίας. Η συμφωνία του Παρισιού και οι διάφορες πρωτοβουλίες για το κλίμα δημιουργούν πολιτικές, νομικές και οικονομικές προϋποθέσεις για ενεργειακή παροχή από ανανεώσιμες πηγές σε ποσοστό πάνω από 50% μέχρι το 2040. Οπότε για την ευρωπαϊκή ή παγκόσμια προοπτική οι διαφορετικές νομοθεσίες των κρατών μελών της Ε.Ε αναφορικά με την εξόρυξη, τις αδειοδοτήσεις, τις διαδικασίες σχεδιασμού των χρήσεων γης, της υγείας, της ασφάλειας ή τους κανόνες προστασίας του περιβάλλοντος, αποτελούν δυνητικά εμπόδια για τις εξορυκτικές δραστηριότητες. Οι ανάγκες του συστήματος είναι τεράστιες και επιτακτικές. Αυτή τη στιγμή η βιομηχανία της Ε.Ε. εξαρτάται ολοκληρωτικά από τις εισαγωγές σπάνιων γαιών από την Κίνα. Για το λόγο αυτό στις 3 Σεπτεμβρίου 2020 η ΕΕ προέβη στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Συμμαχίας Κρίσιμων Ορυκτών. Η συμμαχία θα έχει μορφή συνεταιρισμού επιχειρήσεων, κυβερνήσεων και ερευνητικών ιδρυμάτων και θα αποσκοπεί στο χτίσιμο κατάλληλης αλυσίδας αξίας κρίσιμων ορυκτών. Είναι η πρώτη φορά στα οικονομικά δεδομένα της δύσης που μπορούμε να πούμε ότι αμφισβητείται το «αόρατο χέρι της ελεύθερης αγοράς» για να αντιμετωπιστεί η απόλυτη κυριαρχία της Κίνας πάνω στο θέμα των μεταλλικών αποθεμάτων.
Οι ΗΠΑ από το 2017 προσδιόρισαν τις 35 ΟΠΥ που θεωρούνται στρατηγικής σημασίας για την οικονομική και εθνική ασφάλεια της χώρας. Αυτά τα 35 κρίσιμα ορυκτά είναι απαραίτητα για προϊόντα από τα οποία εξαρτώνται περισσότερο η εθνική στρατιωτική υποδομή και η οικονομία των ΗΠΑ (αεροπλάνα, υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα, συστήματα παραγωγής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και προηγμένα ηλεκτρονικά). Σήμερα εισάγουν το 80% των σπάνιων γαιών από τη Κίνα. Στις 30 Σεπτεμβρίου 2020 ο Τραμπ υπέγραψε Εκτελεστική Διαταγή με την οποία κήρυξε επίσημα τις ΗΠΑ «σε κατάσταση εθνικής έκτακτης ανάγκης» για την απειλή έλλειψης κυρίως σπάνιων γαιών και άλλων κρίσιμων ορυκτών.
Για τα διάφορα οικονομικά «αλάνια» (ναυτεμπορική, καθημερινή, έθνος, capital.gr, liberal.gr κλπ) η Ελλάδα θα μπορούσε να συμμετάσχει τόσο στην Ευρωπαϊκή Συμμαχία κρίσιμων ορυκτών και ταυτόχρονα να αναζητήσει τρόπους συνεργασίας με τις ΗΠΑ στον ίδιο τομέα αφού κατά την τελευταία επίσκεψη του αμερικανού ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο φάνηκε πως οι ΗΠΑ προτίθενται να επενδύσουν πολλά στη Βόρεια Ελλάδα. Δεμένοι λοιπόν χειροπόδαρα και με το λύκο να φυλάει τα πρόβατα.
Η Ελλάδα βέβαια μέσω της Ελληνικός Χρυσός συμμετέχει σε ερευνητική ομάδα με εταίρους από τη Σουηδία, Φινλανδία, Πολωνία, Τσεχία, Βουλγαρία, Κύπρο κ.α. και στα πλαίσια του ευρωπαϊκού προγράμματος «Ορίζοντας 2020», υλοποιεί το ευρωπαϊκό έργο X-Mine ( X-Mine Project- Real time Mineral X-ray Analysis for efficient and Substainble Mining) . Στόχος του παραπάνω προγράμματος είναι η κοιτασματολογική έρευνα να προσεγγίσει βάθη άνω των 500 μέτρων τόσο στα υφιστάμενα μεταλλεία όσο και στα κοιτασματολογικού ενδιαφέροντος εδάφη. Μέσω των νέων τεχνολογιών, όπως οι νέοι αισθητήρες ακτίνων-Χ για την ανάλυση των πυρήνων των γεωτρήσεων, τους επιτρέπεται να χαρακτηρίσουν κοιτασματολογικά εκμεταλλεύσιμες ακόμη και χαμηλότερες μεταλλικές περιεκτικότητες. Δεν ενδιαφέρουν δηλαδή μόνο τα 2-3 πλούσια μέταλλα αλλά και τα συνοδά μέταλλα που μπορεί να είναι μεγαλύτερης μεταλλευτικής αξίας. Άρα σουρωτήρι τα πάντα ! Γίνεται λοιπόν ολοένα πιο φανερό ότι οι νέες κοινωνικές προκλήσεις και οι επιλογές για βιώσιμη ανάπτυξη, ενεργειακή μετάβαση/μεταρρύθμιση, πράσινη και συστημική κυκλική οικονομία, ηλεκτροκίνηση οχημάτων και ρομποτικές τεχνολογίες, δεν είναι ούτε εφαρμόσιμες ούτε υλοποιήσιμες χωρίς τη χρήση ορυκτών και μετάλλων. Με το πρόγραμμα αυτό κατά τα λεγόμενά τους θα γίνει εφικτή οικονομικά η εξόρυξη μικρών και σύνθετων κοιτασμάτων, θα αυξηθούν τα βεβαιωμένα αποθέματα ΟΠΥ και θα μειωθεί σημαντικά το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της εξορυκτικής δραστηριότητας.
Για εμάς το πρόβλημα πέρα από την υποψηφιότητα της Χαλκιδικής για ολοκληρωτικό ξεχαρβάλωμα, είναι το ότι βιώνουμε μια περίοδο ολικής ήττας, κινηματικά μιλώντας, και δεν είναι μόνο ο κορωνοϊός η βασική της αιτία. Μας προβληματίζει σοβαρά η ανικανότητα μέχρι στιγμής δημιουργίας μιας στοιχειώδους πραγματικής κοινής πλεύσης και ενιαίου λόγου σε θέματα όπως η ενέργεια, οι εξορύξεις, το νερό, η ανάπτυξη και η αποανάπτυξη, με αποτέλεσμα, που παραμένει μέχρι στιγμής, την αδυναμία δημιουργίας κοινοτήτων αγώνα και πειραματικών παραγωγικών-ενεργειακών κύκλων ή διαδικασιών κοινής, συλλογικής προοπτικής. Η μη αποδοχή της πολυπλοκότητας και της εσωτερικής αλληλεξάρτησης των παραπάνω ζητημάτων μας οδηγεί εκ των πραγμάτων στην παραδοχή ότι το καλύτερο δυνατό σύστημα για την ηλεκτροκίνητη ανθρώπινη ευημερία είναι το υπάρχον. Θέλουμε να πούμε ότι αν εμείς οι «Δυτικοί», έστω και «οι λίγοι», δεν ξεκαθαρίσουμε το τί περίπου θα θέλαμε ως εναλλακτική προοπτική στο υπάρχον, θα παραμείνει εξαιρετικά δύσκολη η σε βάθος κοινωνική μας παρέμβαση.
Ζούμε την παγκοσμιότητα του ενεργειακού/εξορυκτικού προβλήματος αλλά και του κοινωνικο-πολιτικού προβλήματος της πανδημίας. Την αναδιάταξη των παραγωγικών σχέσεων μαζί με τη φαντασιακή ρήξη της αλλοφοβίας. Για εμάς η επιβολή αλλά ακόμα περισσότερο η οριστική ίσως αποδοχή της εξ αποστάσεως επικοινωνίας, αποτελεί ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα. Έχουμε ζήσει στο πετσί μας την αμφισημία, την αμφιβολία και τελικά τη ματαίωση μέσα από προσπάθειες δημιουργίας ηλεκτρονικών πλατφορμών που υποτίθεται ότι θα διευκολύνανε την ανάπτυξη άλλων παράλληλων ή εναλλακτικών μορφών οργάνωσης αλλά ξεχνούσαμε ότι τα μέσα από μόνα τους δεν καθορίζουν την ουσία των στόχων και των επιθυμιών μας. Θεωρούμε ότι πρόκειται για τεχνο-εμμονές που μας προβληματίζουν ιδιαίτερα αφού μας εκβιάζουν να αναθεωρήσουμε τη θέση μας απέναντι στον εξορυκτισμό εν γένει. Αυτό που συμβαίνει δεν έχει καμία σχέση με λειτουργικότητα ή την εργονομία των σύγχρονων μέσων επικοινωνίας όταν αυτά εφαρμόζονται/χρησιμοποιούνται από ήδη δομημένες κοινότητες που κινούνται προς τους στόχους που έχουν βέβαια προσδιοριστεί άμεσα και ελεύθερα. Ξεκαθαρίζουμε, δεν μας ενοχλεί το γεγονός ότι η συνάντηση για την ενέργεια πραγματοποιείται εξ αποστάσεως. Τουναντίον, πιστεύουμε ότι πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα και σημαντική προσπάθεια και αντιλαμβανόμαστε την ανάγκη λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης που διαμορφώνεται. Μας προβληματίζει όμως τα μέγιστα το γεγονός ότι δεν υπάρχει πραγματικός προβληματισμός σχετικά με το τι συμβαίνει με αφορμή την υποτιθέμενη πανδημία. Έχουμε αποδεχθεί άκριτα τα κελεύσματα των «ειδικών» περί ατομικής ευθύνης όπως άκριτα σε πολλές περιπτώσεις καταφερόμαστε και ενάντια στις ΑΠΕ. Δεν κάνουμε κριτική στα περί κορωνοϊού γιατί αυτό το κάνουν οι «ψεκασμένοι» συνωμοσιολόγοι και κατακρίνουμε τις ΑΠΕ ή τις ενεργειακές κοινότητες γιατί απλά επιτρέψαμε με τις κινηματικές μας ολιγωρίες , από το 1970 μέχρι σήμερα, στο σύστημα να τα οικειοποιηθεί και να μας τα προτείνει/επιβάλλει ως ΒΑΠΕ μέσω του κράτους και του πράσινου καπιταλισμού. Κάποια στιγμή θα πρέπει να αποφανθούμε πάνω στις νέες τεχνολογίες και την πραγματική τους ανάγκη και ποιον ουσιαστικά αυτή η ανάγκη εξυπηρετεί. Ας αναλογιστούμε ότι περίπου το 5% της ηλεκτρικής ενέργειας των νοικοκυριών στις ΗΠΑ σπαταλιέται σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τηλεοράσεις και άλλες συσκευές που μένουν σε αναμονή (η ηλεκτρική ενέργεια που χάνεται λόγω ελλιπούς σχεδιασμού των κυκλωμάτων σε κατάσταση αναμονής ισοδυναμεί με την παραγωγή περισσότερων από 12 σταθμών παραγωγής χιλίων μεγαβάτ σε πλήρη λειτουργία).
Το διακύβευμα της εποχής είναι μεγάλο και στηρίζεται στο τρίπτυχο που προσδιορίζουν τα αδέρφια μας οι Ζαπατίστας, εξορυκτισμός, κατάργηση της δημόσιας εκπαίδευσης και δραστική αλλαγή του ασφαλιστικού συστήματος που αφορά το εργασιακό και τη δημόσια υγεία.
Χαιρετίζουμε τα αδέρφια μας, τους Ζαπατίστας, που δοκιμάζονται άγρια το τελευταίο διάστημα από τις εξορυκτικές μονομανίες και τα αναπτυξιακά παραληρήματα.
Σας ευχαριστούμε,
Επιτροπή αγώνα Μεγάλης Παναγίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου